Pluto Neden Artık Gezegen Kabul Edilmiyor?

[Ihsan]

Pluto Neden Artık Gezegen Kabul Edilmiyor?

Neptün’ün kütleçekimi hesaplansa da Uranüs’ün hareketi düzensiz gibiydi. ABD’li gökbilimci Percival Lowell 9. gezegeni araştırmaya başladı.

Lowell ölünce Lowell Gözlemevi Kansas’lı çiftçi Clyde Tombaugh’u “X Gezegeni” için fotoğraf plakalarını pozlayıp incelemesi için işe aldı.

Tombaugh 18 Şubat 1930’da zafere ulaştı. Birkaç hafta önceye ait plakalarda yeni cisim buldu. X Gezegeni keşfi 13 Mart, 1930’da duyuruldu.

İngiltere Oxford’lu 11 yaşındaki Venetia Burney “Pluto” adını önerdi. Roma yeraltı tanrısı. İlk iki harf Percival Lowell’in baş harfleriydi.

Pluto yörüngesi gariptir. Diğer gezegen yörünge düzlemlerine eğimlidir (17 derece), çok yassıdır: Güneş’e mesafe 4,7 – 7,4 milyar km arası değişir.

9. gezegenden beklenene kıyasla daha soluk / küçük / az kütlelidir. Kütlesi 1974’de keşfedilen, Ay’ın %18’ine denk uydusu Charon’dan hesaplandı.

1992’den beri Neptün yörüngesi ötesinde yüzlerce buzul cisim bulundu. Anlaşıldı ki Pluto sadece bu Kuiper Kuşağı’nın en iri üyesiydi.

Aslında bir diğer Kuiper Kuşağı Cismi (KKC) Eris, Pluto’dan biraz büyük olabilir. 2300 km çaplı cismin bir uydusu bile vardır: Dysomia.

Bazı KKC’lerin yörüngesi aşırı geniş/ eğimli / yassıdır. Örneğin, Sedna’nın Güneş etrafında dönmesi 12.000 yıl sürer. Pluto’nun ise 248 yıl.

KKC’ler Güneş Sistemi oluşumundan kalma artıklardır. 100 km’den büyüklerinin toplam sayısı bugün yaklaşık 100.000 olarak tahmin ediliyor.

Pluto’nun statüsü Ağustos 2006’da, Prag Uluslararası Astronomi Birliği toplantısında değiştirildi. Gezegenden “cüce gezegen“e indirildi.

Neyse ki Clyde Tombaugh sevgili gezegeninin küçük düşürücü statü indirimini görmedi. 1997’de, 90 yaşında öldü.

NASA’nın Ocak 2006’da fırlatılan New Horizons uzay sondası Haziran 2015’te Pluto/Charon yakınından uçacak ve en az iki KKC’ye daha gidecek.

Kaynak: bilenyok.com