Bor Madeni Nerelerde Kullanılır?

[Ihsan]

Bor Madeni Nerelerde Kullanılır?

Periyodik tabloda B simgesiyle gösterilen, atom numarası 5, atom ağırlığı 10,81, yoğunluğu 2,84 gr/cm3, erime noktası 2300 C ve kaynama noktası 2550 C olan, metalle ametal arası yarı iletken özelliklere sahip bir elementtir. Genellikle doğada tek başına değil, başka elementlerle bileşikler halinde bulunur. Tabiatta yaklaşık 230 çeşit bor minerali vardır. Oksijenle bağ yapmaya yatkın olması sebebiyle pek çok değişik Bor-oksijen bileşimi bulunmaktadır. Bor-oksijen bileşimlerinin genel adı borattır.

Dünyanın en stratejik madeni olarak kabul edilen Bor, nükleer sanayiden uzay araçlarına, gübre sanayiinden ilaç sanayine, kimya sanayinden otomobil sanayine kadar 400’ü aşkın alanda kullanılır.

Türkiye, dünyada Bor rezervlerinin %65’ine sahip bulunurken dünya üretiminin %32’sini gerçekleştiriyor. Türkiye dışındaki ülkelerde Bor rezervlerinin ömrü son elli yıllıkken ülkemiz tüm dünyanın 450-500 yıllık ihtiyacını karşılayabilecek Bor rezervlerine sahip konumdadır. Eti Holding A.Ş. aracılığıyla Burhaniye’den Şavaştepe’ye,Susurluk’tan Dursunbey’e,Bigadiç’ten Sultançay’ına, Bursa Kestelek’ten Sındırga’ya, Kütahya Emet’den Eskişehir Kırka’ya kadar 1 milyon 700 bin hektarlık bir bor madeni rezervleri alanı kamulaştırılmış durumdadır. Türkiye bor madenlerinin ihracatının %50’sini ham madde halinde,%50’sini işlenmiş olarak satar. Dünya bor rezervlerinin kalan kısmı ABD, Rusya, Çin, Şili, Bolivya, Peru, Arjantin, Sırbistan’da bulunur.

Bor ürünlerine ait teknolojiler genellikle teknolojiyi üreten ülkelerce gizlenir,bu konudaki bilgilere kolaylıkla ulaşılamaz.Bu nedenle, diğer ülkelerden önemli teknoloji transferleri yapılamamıştır. Bu ham madene sahip olan ülkelerden ziyade, bu madenle ilgili teknolojiye sahip gelişmiş ülkelerin piyasaları kontrol ettiğini gösterir.

Piyade tüfeği, tabanca, top, tank üretiminde, zırhlı personel taşıyıcıların zırhlarını güçlendirici seramik plaklarda da bor kullanılır. Borla güçlendirilmiş cam malzemelerin iletken olmayan ve düşük dielektrik (yalıtkanlık) özelliği onları radara karşı görünmez kıldığından askeri teçhizat yapımında önemlidir.

BNCT (Boron Neutron Capture Therapy) kanser tedavisinde kullanılır. Özellikle beyin kanserinin tedavisinde hasta hücrelerin seçilerek imha edilmesine yaraması ve sağlıklı hücrelere zararını minimum düzeyde olması nedeniyle tercih sebebi olabilir.

Japon bilim adamlarınca,2001 yılı Şubat ayında, magnezyum diboridin geleceğin süper iletkeni olabileceği keşfedilmiştir. Süper iletkenlik, sıcaklığın belli bir noktanın altına düşürülmesi ile (kritik sıcaklığın altına) her türlü elektriksel direncin kaybolması durumudur.

Nükleer reaktörlerde ve radyoaktif malzemenin fisyonu sonucunda ısı, alfa ve beta parçacıkları, gama ışınları ve nötronlar açığa çıkar. Nötronlara kalkan olarak kullanılan en önemli malzemelerden biridir.

Bor bileşikleri, özellikle de boraks binlerce yıldan beri kullanılıyor. Babillerin Bor’u kıymetli eşyaların ergitilmesinde,Mısırlıların mumyalamada, Eski Yunanlıların ve Romalıların temizlikte, Mısırlıların, Mezopotamya uygarlıklarının ve Arapların bazı hastaların tedavisinde bordan yararlandığı bilinir. Hafifliği, gerilmeye olan direnci ve kimyasal etkilere dayanıklılığı nedeniyle; plastiklerde, sanayi elyafı üretiminde, lastik ve kağıt endüstrisinde, tarımda, nükleer enerji santrallerinde, roket yakıtlarında da kullanılır. Camın ısıyla genleşmesini önemli ölçüde indirgediği, camı aside ve çizilmeye karşı koruduğu, titreşim, yüksek ısı ve ısı şoklarına karşı dayanıklılığı sağladığı için ısıya dayanıklı cam gereçleri ve elektronik ve uzay araştırmalarında kullanılacak üstün nitelikli camların üretiminde de önemli yeri vardır.Ayrıca son günlerde otomobil yakıtı olarak da kullanılmaya başlanmıştır.

Kaynak: bilenyok.com