Samanyolu Nedir?

[Ihsan]

Samanyolu Nedir?

Samanyolu gece boydan boya göğe yayılan, donuk ışık bandıdır. Sadece (şehir dışında) karanlık yerlerden, berrak, aysız gecelerde görülür.
Yunan mitolojisine göre Samanyolu, Herakles’i emziren tanrıça Hera’nın saçtığı süttür. Romalılar ona Via Lactea derdi.
Norveç mitolojisinde hayalimsi Samanyolu (Vintergatan, yani Kış Sokağı) Valhalla’ya (öbür dünya) giden ölü ruhların geçtiği yoldur.

Teleskopla Samanyolu’nu ilk inceleyen Galileo Galilei’ydi (1564-1642). Sayısız sönük yıldızdan oluştuğunu keşfettiğinde çok şaşırmıştı.

William Herschel (1738-1822) ile Jacobus Kapteyn (1852-1922) yıldızları sayarak Samanyolu’nun boyutunu ve 3D şeklini belirlemeye çalıştı.

Artık biliyoruz ki Samanyolu dev, yassı, sarmal kollu, yıldız dolu bir disk. Güneş diskin dış bölgelerinde, merkezi düzleme yakın konumda.

Peki, neden Samanyolu’nu göğe yayılmış bir ışık bandı gibi görüyoruz? Benzetme: Büyük bir kentin, binaları şeffaf banliyösünde yaşıyorsunuz..

Şehir engebesiz olduğundan gece gördüğünüz ışıkların çoğu (yatay) bir ban biçiminde uzanıyor, ana yoğunluk ise şehir merkezi yönünde.

Yukarı/aşağı bakınca tek tük ışıklar görürsünüz (yüksek binalar, metro durakları). İşte Samanyolu da yassı bir yıldız diskinin izdüşümüdür.

Herschel ile Kapteyn’in boyutsal tahmini çok küçüktü. Güneş’i de Samanyolu merkeze yakın sanmışlardı. Işık emici tozlar onları yanıltmıştı.

Sisli bir gece kent banliyösünde olmak gibidir bu: Sadece belli mesafedeki ışıkları görebilirsiniz, kendiniz ise sanki merkezdesinizdir.

Samanyolu’nun gerçek boyutu, sarmal yapısı ve dinamikleri, toz engeli olmadan ancak radyo astronominin (1950’ler) gelişimi ile ölçülebildi.

Kaynak: bilenyok.com