İklim, dilin evrimini etkiliyor
Gönderilme zamanı: Pzt Mar 09, 2015 8:55 pm
İklim, dilin evrimini etkiliyor
Miami Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı, iklim ve dilin evrimi arasında bir korelasyon ortaya çıkarmak için yola çıktı. İklim ve dilin evrimi arasında bir ilişki kurmak için, çevre ve ses telleri arasındaki ilişkinin dünya üzerindeki pekçok farklı dilde mevcut ve tutarlı olması gerekiyordu ve görünen o ki, ekip de tam olarak bunu yakaladı.
Dilin gelişimine dair pek çok araştırmacı, Dilin Serüveni adlı (pdf) ekte de değinildiği gibi, farklı noktaları ele almış. Burada ise işler birazcık değişiyor.
Dilbilimcilerin uzun bir süre üzerinde düşündükleri ilginç bir soru da, iklim ve coğrafyanın dili etkileyip etkilemediği. Bunun için de araştırmacılar, ses değişimine sebep olan faktörleri çözümlemeye karar vermişler.
Dünya üzerindeki pek çok dilde kelimelere anlam verebilmek için tonlamalar kullanılıyor. Miami Üniversitesi Dilbilimcisi Caleb Everett ve arkadaşları, dillerin pekçok karmaşık tonlamasının bulunduğunu ve karmaşık tonlamalı dillerin genellikle dünyanın nemli bölgelerinde yayıldığını; tek tonlu dillerin ise daha çok, soğuk bölgeler ya da kuru çöllerde konuşulduğunu görmüş.
Miami Üniversitesi Antropoloji Departmanı’ndan Doç. Dr. Everett; çalışmanın, dillerin evrimine dair algılayışımızı biraz farklılaştığını belirtiyor. Everett, dillerin yalnızca iklime göre şekillendiğini düşünmenin yersiz olduğunu; fakat iklimin, uzun süreçte dillerin şekillenmesinde önemli etmenlerden biri olabileceğini ekliyor. “Bir başka deyişle, iklimin dil üzerindeki etkisi, insanların çeşitli ve zorlu ortamlara adaptasyonu için bilinçsizce geliştirdiği bir yöntem olarak belirtilebilir.” diyerek dikkat çekici bir biçimde sözlerini tamamlıyor.
Çalışmada geniş deneysel verilerle üzerinde tartışılan bir nokta; kuru hava solumanın gırtlak kuruluğuna ve ses tellerinin elastikliğinin azalımına sebep olması. Dolayısıyla, sıcak ya da nemli bölgelerle karşılaştırıldığında, kuru, özellikle de çok soğuk iklim kuşaklarında, karmaşık tonlamalara ulaşmak bir hayli zor.
Tüm bu verilere bakıldığında ilgili çalışmanın, insan dillerindeki ses sistemlerinin geniş bir adaptasyon yeteneğinde olduğunu ve bu sistemlerin iklimden etkilenebileceğini gösterdiğini söylemek mümkün. Bulgular, dünya dillerinin yarısından fazlasına ilişkin verilerle birlikte, tonlamayı etkileyen insan gırtlak yapısı ile ilgili daha önceden yapılmış kapsamlı deneylerle desteklenmiş.
Ekip, inceledikleri 3.700 dilde 629 karmaşık tonlama bulmuş. Bunlardan pekçoğu Afrika ve Güneydoğu Asya gibi tropikal bölgelerin yanında; Kuzey Amerika, Amazonlar ve Yeni Gine’nin bazı nemli bölgelerinde görülüyor.
Dilin Serüveni: ... ruveni.pdf
Kaynak:
Miami Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı, iklim ve dilin evrimi arasında bir korelasyon ortaya çıkarmak için yola çıktı. İklim ve dilin evrimi arasında bir ilişki kurmak için, çevre ve ses telleri arasındaki ilişkinin dünya üzerindeki pekçok farklı dilde mevcut ve tutarlı olması gerekiyordu ve görünen o ki, ekip de tam olarak bunu yakaladı.
Dilin gelişimine dair pek çok araştırmacı, Dilin Serüveni adlı (pdf) ekte de değinildiği gibi, farklı noktaları ele almış. Burada ise işler birazcık değişiyor.
Dilbilimcilerin uzun bir süre üzerinde düşündükleri ilginç bir soru da, iklim ve coğrafyanın dili etkileyip etkilemediği. Bunun için de araştırmacılar, ses değişimine sebep olan faktörleri çözümlemeye karar vermişler.
Dünya üzerindeki pek çok dilde kelimelere anlam verebilmek için tonlamalar kullanılıyor. Miami Üniversitesi Dilbilimcisi Caleb Everett ve arkadaşları, dillerin pekçok karmaşık tonlamasının bulunduğunu ve karmaşık tonlamalı dillerin genellikle dünyanın nemli bölgelerinde yayıldığını; tek tonlu dillerin ise daha çok, soğuk bölgeler ya da kuru çöllerde konuşulduğunu görmüş.
Miami Üniversitesi Antropoloji Departmanı’ndan Doç. Dr. Everett; çalışmanın, dillerin evrimine dair algılayışımızı biraz farklılaştığını belirtiyor. Everett, dillerin yalnızca iklime göre şekillendiğini düşünmenin yersiz olduğunu; fakat iklimin, uzun süreçte dillerin şekillenmesinde önemli etmenlerden biri olabileceğini ekliyor. “Bir başka deyişle, iklimin dil üzerindeki etkisi, insanların çeşitli ve zorlu ortamlara adaptasyonu için bilinçsizce geliştirdiği bir yöntem olarak belirtilebilir.” diyerek dikkat çekici bir biçimde sözlerini tamamlıyor.
Çalışmada geniş deneysel verilerle üzerinde tartışılan bir nokta; kuru hava solumanın gırtlak kuruluğuna ve ses tellerinin elastikliğinin azalımına sebep olması. Dolayısıyla, sıcak ya da nemli bölgelerle karşılaştırıldığında, kuru, özellikle de çok soğuk iklim kuşaklarında, karmaşık tonlamalara ulaşmak bir hayli zor.
Tüm bu verilere bakıldığında ilgili çalışmanın, insan dillerindeki ses sistemlerinin geniş bir adaptasyon yeteneğinde olduğunu ve bu sistemlerin iklimden etkilenebileceğini gösterdiğini söylemek mümkün. Bulgular, dünya dillerinin yarısından fazlasına ilişkin verilerle birlikte, tonlamayı etkileyen insan gırtlak yapısı ile ilgili daha önceden yapılmış kapsamlı deneylerle desteklenmiş.
Ekip, inceledikleri 3.700 dilde 629 karmaşık tonlama bulmuş. Bunlardan pekçoğu Afrika ve Güneydoğu Asya gibi tropikal bölgelerin yanında; Kuzey Amerika, Amazonlar ve Yeni Gine’nin bazı nemli bölgelerinde görülüyor.
Dilin Serüveni: ... ruveni.pdf
Kaynak: